Anatomia klasyczna definiuje skórę jako „involucrum corporis humani”, czyli powłokę
ludzkiego ciała. Koncepcja ta wyrażała pograniczny status skóry i jej rolę jako organu wystawionego na
działanie czynników zewnętrznych.
Skóra,
główna bariera
Skóra jest największym organem w ludzkim ciele, o powierzchni prawie 2 m2 i
wadze stanowiącej około 6% całkowitej masy ciała.
Skóra oddziela środowisko zewnętrzne od środowiska wewnętrznego organizmu, ale
oddzielenie to nie stanowi izolacji, ponieważ zachodzi wymiana między czynnikami zewnętrznymi a
funkcjami organizmu, które przyczyniają się do kształtowania wyglądu skóry.
1
2
3
4
5
6
NACZYNIA KRWIONOŚNE
1. Naczynia krwionośne
Naczynia krwionośne skóry właściwej to cienkie naczynia
włosowate pochodzące ze średniej wielkości naczyń podskórnych.
Sieć naczyń krwionośnych skóry właściwej nie tylko dostarcza
tlen i składniki odżywcze do komórek i struktur znajdujących się w tej warstwie, ale
także odżywia komórki warstwy naskórka pozbawionej naczyń krwionośnych.
Skóra właściwa odgrywa podstawową rolę w regulacji temperatury
ciała, w której uczestniczą naczynia krwionośne i gruczoły potowe.
UNERWIENIE SKÓRY
2. Unerwienie skóry
W skórze właściwej można znaleźć dwa rodzaje włókien
nerwowych:
Nerwy ruchowe: unerwiają naczynia krwionośne,
gruczoły i mięsień prostujący włos.
Nerwy czuciowe: to wolne lub otorbione
zakończenia nerwowe, które działają jako receptory czuciowe ciepła, dotyku i bólu.
Bodźce odbierane przez powierzchnię skóry są wychwytywane
przez receptory zakończeń nerwowych skóry, które przekazują tę informację do mózgu,
który z powrotem ją przetwarza, wysyłając odpowiedź.
PRZYDATKI SKÓRY
3. Przydatki skóry
Przydatki skóry tworzą naskórek na skórze. Wyróżnia się trzy
grupy:
Jednostka włosowo-łojowa: anatomiczna i
funkcjonalna jednostka składająca się z włosa i jego przydatków; gruczoł łojowy,
apokrynowy gruczoł potowy i mięsień przywodziciel. Apokrynowy gruczoł
potowy. Paznokieć
NASKÓREK
4. Naskórek
Struktura odpowiedzialna za ochronę organizmu przed czynnikami
zewnętrznymi:
Fizycznymi: promieniowanie słoneczne,
obrażenia itp. Chemicznymi: penetracja substancji Biologicznymi: patogeny (bakterie, grzyby itp.).
Działa ochronnie przed utratą wody, zapobiegając odwodnieniu
skóry poprzez:
Tworzenie keratyny lub rogowacenie. Syntezę melaniny lub
zmianę zabarwienia skóry.
SKÓRA WŁAŚCIWA
5. Skóra właściwa
Jej funkcją jest nadanie skórze siły i elastyczności. Przez
nią przepływają naczynia krwionośne i limfatyczne. Znajdują się w niej wszczepione
wyrostki skórne, podobnie jak wrażliwe receptory skóry. Tworzona przez tkankę łączną
składa się z:
Komórek skóry: Fibroblasty, histiocyty,
komórki tuczne, zdolnych do pochłaniania i wywoływania reakcji na obce czynniki,
chroniąc skórę właściwą przed mikroorganizmami.
Włókna skórne: kolagenowe, elastyczne i
siateczkowate, stanowią 90% struktury skóry właściwej.
TKANKA PODSKÓRNA
6. Tkanka podskórna
Odmiana tkanki łącznej zwana tkanką tłuszczową. Obfitość
podskórnej tkanki tłuszczowej jest różna w zależności od obszaru ciała, płci i stanu
odżywienia. Wyróżnia się dwie grupy: androidalny (typowy dla mężczyzn) i
ginekoidalny (typowy dla kobiet)
Główne funkcje Ochronna: amortyzuje
uderzenia, wstrząsy itp. Metaboliczna: tkanka tłuszczowa
jest magazynem energii. Plastyczna: podskórna tkanka
tłuszczowa kształtuje sylwetkę.
Termoregulacyjna: tłuszcz działa jak izolacja termiczna.
Starzenie się skóry to stopniowy proces, który objawia się zmianami w jej wyglądzie i strukturze.
W zależności od kombinacji czynników genetycznych i zewnętrznych proces starzenia będzie
mniej lub bardziej zauważalny.
Zmiany te są konsekwencją upływającego czasu (chronostarzenie lub starzenie wewnętrzne), ekspozycji na promieniowanie słoneczne (fotostarzenie), stylu życia i innych czynników środowiskowych oraz zewnętrznych. W związku z tym starzenie się skóry nie zawsze odpowiada wiekowi chronologicznemu, lecz odzwierciedla wiek biologiczny skóry.
Zgodnie z naukowym podejściem do starzenia się skóry zdefiniowanym przez dr Glogau, starzenie się skóry można podzielić na 4 stadia, które stopniowo odzwierciedlają intensywność uszkodzenia naskórka i skóry właściwej.
Te 4 stadia starzenia należy traktować w różny sposób i po kolei.
STADIUM I
STADIUM II
STADIUM III
STADIUM IV
STADIUM I:
Zmiany
Nasilenie procesów oksydacyjnych i działania wolnych rodników.
Wzrost transepidermalnej utraty wody oraz obniżenie poziomu aminokwasów i białka.
Osłabienie bariery komórkowej.
Skutki
Częstsze pojawianie się przebarwień.
Pierwsze linie mimiczne.
Drobne zmarszczki.
STADIUM II:
Zmiany
Zmniejszenie zdolności syntezy fibroblastów, co skutkuje redukcją włókien kolagenowych i poziomu elastyny.
Zmniejszenie ilości i jakości elementów strukturalnych skóry, które wchodzą w skład podstawowej substancji skóry właściwej.
Zmniejszenie i utrata funkcji metabolicznej gruczołów łojowych i potowych.
Hiperkeratynacja warstwy rogowej naskórka (szorstkość w dotyku).
Skutki
Utrata owalu twarzy.
Zwiększona kruchość naczyń.
Bardzo głębokie zmarszczki.
pigmentacyjne
zmiany pigmentacyjne
Przebarwienia to łagodne zmiany objawiające się ciemnieniem skóry. Pojawiają się z powodu
zaburzeń w produkcji i przenoszeniu melaniny w naskórku.
Ponad 90% osób rasy białej w wieku powyżej 50 lat ma wypryski skórne.
Najczęstsze rodzaje zmian pigmentu to:
OSTUDA
PIH
SŁONECZNE PLAMY
SOCZEWICOWATE
STARCZE PLAMY
SOCZEWICOWATE
PIEGI
Ostuda:
Ostuda lub plama barwnikowa to nabyta
hipermelanoza, która objawia się w miejscach wystawionych na działanie
słońca, zwłaszcza na twarzy. Są to ciemnobrązowe plamy, rozległe, o
nieregularnym kształcie, które pojawiają się na twarzy, czole i górnej
wardze. Pojawiają się z powodu zmian hormonalnych, które stymulują
melanocyty.
Występują zwykle u kobiet w ciąży, stosujących
terapię hormonalną i kobiet w okresie menopauzy. Zmiana nasila się w
wyniku działania promieni słonecznych.
Istnieją dwa rodzaje:
Środkowa część twarzy: czoło, nos, podbródek,
górna warga i środek policzków.
Kość jarzmowa: policzki i nos
PIH:
Pigmentacja pozapalna (PIH) powoduje ciemnienie
skóry. Przybiera postać plam o różnej wielkości. Przebarwienia pozapalne
są skutkiem wzrostu syntezy melaniny w odpowiedzi na uraz zapalny lub
uszkodzenie skóry.
Jeśli w naskórku powstaje nadmiar melaniny,
przebarwienia mają brązowy odcień. Jeśli nadmiar melaniny wytworzy się w
skórze właściwej, wówczas przybiera ona szaro-niebieskie zabarwienie.
Chociaż przebarwienia pozapalne mogą wystąpić przy każdym rodzaju skóry,
najczęściej występuje w wyższych fototypach V i VI oraz w równym stopniu
dotyczą mężczyzn i kobiet.
Słoneczne plamy soczewicowate
Słoneczne plamy soczewicowate to plamy na skórze
związane ze starzeniem się i ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe
słońca. Różnią się kolorem, od jasnobrązowego do czerwonego lub nawet
czarnego i znajdują się w miejscach najbardziej narażonych na działanie
słońca, zwłaszcza na dłoniach, twarzy, barkach, ramionach i czole, a
nawet na głowie, jeśli nie znajdują się na niej włosy.
Od 40 roku życia skóra zaczyna tracić zdolność
regeneracji po ekspozycji na słońce, a posłoneczne plamy soczewicowate
są bardzo powszechne w tym przedziale wiekowym, szczególnie u osób,
które spędzają dużo czasu na słońcu.
Starcze plamy soczewicowate:
Starcze plamy soczewicowate są brązowymi lub
ciemnobrązowymi plamkami, o średnicy od kilku milimetrów do 1–2 cm. Ich
powierzchnia jest gładka i wyraźnie zaznaczona. Zwykle pojawiają się po
40. roku życia ze względu na skumulowane działanie słońca oraz wynikają
z nierównomiernego rozkładu melaniny w naskórku.
Częściej występują w miejscach narażonych na
działanie promieni słonecznych, takich jak twarz, grzbiety dłoni i
dekolt. Pojawiają się jako płaskie, brązowe plamy i mają przeważnie
owalny kształt.
Ephelides:
Ephelides to wrodzona zmiana pigmentacji, która
ujawnia się po ekspozycji na słońce, nazwa powszechna to piegi.
Są to plamki o średnicy kilku milimetrów,
jasnożółte lub jasnobrązowe, które zwykle pojawiają się u osób o rudych
włosach lub blond włosach i jasnych oczach. Ich liczba rośnie wraz z
wiekiem.
Zlokalizowane są głównie na twarzy, szyi,
przedramionach i nogach, w okresie letnim pokrywając barki, ręce i uda.
wrażliwa skóra
zaburzenia krążenia
Mikrokrążenie to obieg używany przez organizm do transportu składników odżywczych do tkanek
oraz do usuwania resztek komórek i substancji odpadowych.
Kruchość, skłonność do zaczerwienień i podrażnień, a przede wszystkim możliwość wystąpienia
nadpobudliwości to cechy charakterystyczne skóry wrażliwej. Wynikają one ze zmian w funkcji
bariery, co powoduje szczególną wrażliwość naskórka na bodźce, które można podzielić na dwie
grupy:
- bodźce zewnętrzne: klimat, światło, kosmetyki, zanieczyszczenia itp.
- bodźce wewnętrzne , takie jak stres, indywidualne uwarunkowania,
zmęczenie itp.
RUMIEŃ
ERYTROZA
KUPEROZA
TRĄDZIK RÓŻOWATY
Rumień:
Rumień to zaczerwienienie skóry spowodowane nadmiernym ukrwieniem w
wyniku rozszerzenia naczyń; jest objawem różnych chorób skóry; jest to
zwykle najbardziej widoczny znak procesu skórnego, który decyduje o jego
wielkości.
Możemy spotkać się z dwoma rodzajami rumienia:
Rumień słoneczny (wywołany) z
następującymi objawami:
Zaczerwieniona skóra z powodu ekspozycji na słońce.
Bardziej widoczna w fototypach I, II.
Rozszerzenie naczyń.
Zaczerwienienie (spontaniczne) z następującymi
objawami:
Zaczerwienienie policzków
Miejscowe rozszerzenie naczyń krwionośnych
Stymulacja zakończeń nerwowych
Erytroza:
To zaczerwienienie twarzy (głównie środkowej
części twarzy). Jej źródłem jest spowolnienie krążenia żylnego.
Wyzwalaczami mogą być gorące napoje lub jedzenie,
zmiany temperatury lub emocje. Na początku jest przemijająca, ale z
czasem zaczerwienienie staje się trwałe.
Kuperoza:
Kuperoza to zmiana unaczynienia skóry właściwej twarzy i dekoltu, która
objawia się pojawieniem się zaczerwienienia. Odpowiada sieci
teleangiektazji na tle erytrozy.
Występuje częściej w przypadku skór cienkich, białych, wrażliwych i
bladych, które łatwo czerwienieją, p onieważ ich naskórek jest bardzo
cienki.
Elastyczność tych naczyń obwodowych jest praktycznie zerowa. Jeśli
przepływ krwi nagle się zwiększy, a zdolność do elastycznej regeneracji
jest ograniczona, to zaczerwienienie może łatwo wystąpić.
Na powstawanie kuperozy wpływają czynniki zewnętrzne (czynniki
chemiczne, kontuzje, narażenie środowiskowe) i wewnętrzne (zaburzenia
trawienia, nerwowość, stres,).
Trądzik różowaty:
Trądzik różowaty to choroba naczyniowa twarzy, która pojawia się w
wyniku długiej ewolucji w czterech etapach: Rumień, Erytroza, Kuperoza,
Trądzik różowaty
Te zmiany skórne można pomylić, a w niektórych przypadkach mogą
współistnieć, z trądzikiem pospolitym i/lub łojotokowym zapaleniem
skóry.
Trądzik różowaty występuje u obu płci, ale pojawia się prawie
trzykrotnie częściej u kobiet (duża częstość występowania w okresie
menopauzy) i rozwija się między 20 a 60 rokiem życia.
Obecność zaczerwienienia skóry głowy lub uszu sugeruje inną diagnozę,
lub inne współistniejące schorzenia, ponieważ trądzik różowaty występuje
głównie na twarzy.
trądzik
tłusta skóra i trądzik
Trądzik jest chorobą dermatologiczną o bardzo dużej częstotliwości występowania. Od 80% do
90% populacji cierpi na nią w ciągu swojego życia, a wśród osób w wieku od 12 do 18 lat
zapadalność wynosi 74%.
Jest to spowodowane nadmiarem androgenów i działaniem różnych czynników wyzwalających.
Charakteryzuje się polimorfizmem z różnymi typami zmian. Główne czynniki to: nadmiar
wydzielanego sebum, reakcja na bakterie naturalnie występujące na skórze, niedrożność
jednostki włosowo-łojowej.
W zależności od stopnia rozwoju może mieć konsekwencje psychologiczne i społeczne, które
pogarszają jakość życia.